Montag, 3. Mai 2021

Mached-Si nu wagger Schliichwärbig fü d Schwiiz!

Dr Beiden, US-Bresidänt,

wo für-ä Tramp isch chuu

häig-si mit Woortä schiint’s vrrännt,

isch i dr Ziitig chuu.

D Schwiiz sig äs Schtüüräparädiis,

sogaar ä Schtüüroaasä.

Dr Uäli Muurer luut und lis:

Är chämm i d Schuäh imm blaasä!

Wer regt si daa dä würggli uuf?!

Hau i di gliichlig Kärbä.

Herr Beiden, legg nuch äinä druuf,

tuä wagger für üüs wärbä.

-y.

Montag, 12. April 2021

Tanggä für g Gebuurtstaagswündsch

Si ränned äim schiär d Huustüür ii

und chänd gu gratäliärä.

Si wündsched-dr au wiiterhii,

as-d’ alles magsch preschtiärä!

Si schigged Ii-Mäil, Briäf und Chaartä,

und Ess-Emm-Ess und Wii,

und Bluämäschtrüüss vum äig’nä Gaartä

und vu dr Gäärtnerii.

Herjee, ihr Liäbä, löm-mi tanggä!

Und daas viil tuused Maal!

’s isch alles abä schiär we Anggä,

    hätt eeländ gfreut, im Faal!       

Herzlich

Fridolin

PS.:

Brief, Karten und Email-Grüsse beantworte ich direkt. Sicherheitshalber, vor allem für die Telefongrüsse sei hier ein Dankesschön aufgeschaltet.

Sonntag, 11. April 2021

Dr eltischt Glaarner

Mä säit:                           Dr eltisch Glaarber sig dr Füh.

                                              Das mag ja sii und isch schu rächt

         und schüü.

                     Mä gseht:                        Nuch ä-chlä elter isch dr Niid.

                                                             Dr Füh vrgaht, Vrguuscht tuät                                                                       we nüd gschiid.

                     Mä gmerggt:                    As ds Zändweh nuch viil elter isch,

                                                             wänn dä dr rächt

                                                             di liäbä Naachpuur isch.

                     Mä gkört:                         Wänn äinä-n-öppis häig, nüpfiil,

                                                             so sig dä daas für disä

                                                             halt schu zviil.

                     Mä tänggt:                       Äs täät's doch äigetli äm Füh.

                                                             Nää - uhni Niid wär ds Läbä

                                                             nüd so schüü!

                                                             Fridolin Osterhazy

Statt-erä-n-Augschtäreed.

aus: Dr ghülpet Bott, Sulzbodäziitig, 8. Haargang,  1982, S. 27

Fühnä-Muur: Die weissen Wolken sind eine sogenannte "Fühnämuur" und "tröölen" über Kärpf und Hausstock. Der Föhn ist auch im Volksmund "dr Grindwehwind".

Samstag, 3. April 2021

D Rauti

Si chunnt im Früälig räusch und wild

vum schtotzig-schtäilä Hang

und schuumet wiiss, ä herrlis Bild,

tigg wiird’s äim angscht und bang.

Bi Gwitter bringt-si Schtäi und Gröll,

dä rumplet’s dä we lätz,

mä wäiis dä sciär nüd, was mä söll

und chunnt dä schiär id Sätz.

Mä hätt-erä äs Bachbett pbuuä,

zum Brämsä Schtägätritt;

das hätt-äim dä bis hütt nüd gruuä,

chasch sägä gad was-d’ witt.

-y.

Die Rauti, die von der Plattenwand her zeitweise durch das "Ruutliwasser" gespeist wird (Ruutli = kleine Rauti), musste 1913 gezähmt und in ein Bachbett mit hohen Natursteinmauern, mit bremsenden Stufen, gefasst werden. Früher wurden die Quartiere Höreli, Gerbi, Büel/Hirzen bei Hochwasser mit Geröll überschwemmt. Die letzte massive Überschwemmung fand 1953 statt. Damals wurde der ganze Hirzenplatz mit Geröll überschwemmt, ein kleiner Lastwagen wurde völlig zugedeckt. Damit das Hochwasser abgefangen werden konnte, wurden bei der Rautibrücke der nördliche Damm und die Steinverbauung weggesprengt, so dass das Wasser über die Wiese zwischen hinterem Büel und Büel, Richtung Oberurnen abfliessen konnte. Vereinzelt sind in der Rauti bei hohem Wassergang auch Menschen ertrunken. Sie bringt heute Wasser bei Schneeschmelze und schweren Unwettern.

Im Gebiet Rautifeld/Sand mündet sie in den Mühlebach, der dann auch Rauti heisst. Die Rauti entspringt etwa gut 100 Meter unter dem Brandbödeli, das als Bergsturz von Platten her entstanden sein soll. Etwas weiter südlich entspringt die "Tränggi", die ihren Weg südwärts findet und in der Risi beim EW-Gebäude vorbeifliesst und ebenfalls in den Mühlebach mündet.

Näfels wird im Volksmund und in der Literatur bisweilen auch "Rautidorf" genannt.

 und hier noch eine 221-jährige Trouvaille...

Der Rautibach

Wenn ringsumher die Primeln blühen

Im lenzerfüllten Alpenhaus,

Dann ziehet er von seinen Flühen

Helljauchzend in die Welt hinaus.

Er musste wieder lange schweigen

In seiner starren Winterruh’;

Nun jubelt er im wilden Reigen

Dem Thal den Gruss der Freiheit zu!

Wie braust er auf im Jugenddrange,

Wenn er von Fels zu Felsen springt

Und stolz auf seinem n e u e n Gange

Sein Wanderlied, das a l t e, singt!

Er grüsst die Tannen und die Erlen

So treu wie schon vor manchem Jahr

Und schlinget seines Silberperlen

Den Blumen in das schmucke Haar!

Er grüsst, wer immer ihm begegnet,

Ein Gruss ist stets für Jeden da;

Mir war’s als ob er mich gesegnet

Als ich ihm in das Antlitz sah...!

Vogel von Glarus

Aus:

Gedichte von Vogel von Glarus, Mit einer biographisch-kritischen Einleitung von Professor Dr. J. J. Honegger, Verlag J. Vogel, Glarus 1900, 15. vermehrte und verminderte Auflage, S. 118f 

Donnerstag, 1. April 2021

Früälig

Dä Herbscht hämd's daa deer Baum abgsaget

im Niderbäärg äm Wääg,

und wänn dr Früälig wider taget,

dä chunnt'r wider zwääg.

D Triib chänd etz uff dr Siitä-n-usä,

der Baum hätt ebä Chraft,

etz triibt's ä  d Lüüt unds Veh verusä,

und alles isch im Saft.

Deer Baum isch halt äs Schtugg Natuur,

di$ macjt dr Lauf dur z Jahr,

hätt iri äigi  inner Uhr

und daas dä ganz und gaar.

-y.

Donnerstag, 28. Januar 2021

Äm Tüüfel abem Wagä troolet...

Dr Tüüfel wil-mer gad ä Chragä 

und fläugg-p-mi gad i ds Näscht;

ich landä z Glaris uffem Schragä,

dett gänd-s' mer nuch dr Räscht.

Ä-n-Äärzti säit zum jüngschtä Suh,

ich sig dä-n-ä dr Schwellä,

wo's nämä nümmä lang chämm guh,

är chämm dr Saarg gu bschtellä.

Äs hätt etz gliich nüd müäsä sii,

dr Tüüfel isch betroffä,

ä Grindli isch dr schtercher gsii,

fuchstüüfelswild vrloffä!

-y.

Samstag, 13.März 2021

Näflesser Fahrt im Chliiformaat

Des letscht Jahr hä-p-mä p Fahrt vrschobä

wäg' derä Pandemii;

's bruucht etz Bifähl vu wiiter obä

und hofft, äs bess'ri glii.

Hüüt gitt's ä Fahrt im Chliiformaat,

ä Fiir blos under Tach,

wo niämer über p Fälder gaht.

Das isch ä sonä Sach!

Kä Musig, Chor, kä Militäär,

kä Bredig dä vrussä.

Für p Patriottä isch-es schwäär,

di mäischtä bliibed dussä.

-y.

Eine "abgespeckte" Fahrt findet in der Hilariuskirche Näfels statt. Neben den Offiziellen der Regierung und der Geistlichkeit sind nur fünfzig Fahrtsbesucher zugelasssen.. Um Plätze kann man sich bei der Staatskanzlei auf gut Glück bewerben.

Die Fahrt 2021 muss ohne Prozession, ohne Begleitung von Musik, Chor, Militär, Tambouren, Kreuz und Fahnen auskommen. In der Kirche, ohne Orchestermesse, aber mit Orgel und Solisten, begrüsst der Landesstatthalter (statt im Schneisingen), wird der Fahrtsbrief verlesen und Predigt gehalten (statt von der Kanzel auf dem Fahrtsplatz), keine Beflaggung, keine Stände, kein Chilbibetrieb, eigentlich trostlos, aber wenigstens eine Fahrt im Kleinformat.

Die Fahrtsfeier in der Kirche wird durch TV Südostschweiz übertragen.